Thế là Apple đã ra mắt iPhone 16 Pro Max. Người dùng cuồng nhiệt chào đón dòng điện thoại sang chảnh mắc tiền này. Vốn hóa của Apple đã lên tới đỉnh của thị trường công nghệ là 3,39 nghìn tỷ USD, vượt qua đối thủ sống còn trước kia Microsoft với vốn hóa 3,17 nghìn tỷ USD. Trong thời điểm thịnh vượng của Apple, tôi muốn kể cho bạn nghe thời điểm Apple suy sụp xém phá sản trước kia. Chính Microsoft cứu Apple. Một đối thủ sống còn lại chìa bàn tay ra vớt Apple khỏi bờ vực phá sản. Một câu chuyện thật kỳ lạ khó hiểu với một cái đầu cực thông minh Bill Gate.
Nội dung
Thời điểm đó, Apple đang đệ đơn kiện Microsoft lên tòa án vì ăn cắp thiết kế giao diện của Máy Macbook. Các nhân viên Apple xem Microsoft là đối thủ. Apple có nhược điểm rất lớn về phần mềm và họ chắc chắn sẽ bại trước Microsoft hùng mạnh.
Tình trạng kinh doanh của Apple trước 1997
Câu chuyện thành công của Apple gắn liền với tên tuổi Steve Jobs. Nhưng Apple đã ra một quyết định cực kỳ sai lầm là sa thải Steve Jobs dưới thời CEO John Sculley vào năm 1985. John Sculley đã lèo lái Apple trong vòng 10 năm từ 1983 đến 1993. Ông cũng từng nắm giữ vị trí CEO của PepsiCo. Tuy vậy quan điểm của John Sculley xung đột với Steve Jobs.
Sau đó là thời của CEO Michael Spindler trong vòng 3 năm từ 1993 đến 1996. Lúc này Apple đã đứng trên bờ vực phá sản. Giá cổ phiếu lao dốc. Vốn hóa thị trường chỉ còn 3 tỷ đô la. Năm 1996 công ty thua lỗ 816 triệu đô la. Tiền mặt chỉ còn đủ đến công ty hoạt động trong vòng 90 ngày. Máy tính bảng Newton thất bại thảm hại với hệ điều hành System 7 lỗi thời. Michael Spindler thất bại trong việc xoay chuyển Apple nên đã ra đi.
Vị CEO kế tiếp của Apple là Gil Amelio. Chính Gil Amelio là người đã đưa Steve Jobs trở lại với Apple. Đánh dấu một bước ngoặc lịch sử của Apple cũng như kỷ nguyên công nghệ hiện nay.
Nguyên nhân thua lỗ của Apple
Nguyên nhân thua lỗ của Apple vào thời điểm trước năm 1997 là do thị phần quá nhỏ và họ không có khả năng mở rộng thêm thị phần. Apple lúc đó một công ty máy tính Apple Computer Inc. Tại thời điểm này chưa có điện thoại iPhone. Giá máy tính của Apple rất mắc, có hệ điều hành riêng của hãng. Nhưng phần mềm đi kèm theo hệ điều hành này quá ít, quá thiếu.
Các công ty thương mại không muốn mua một cái máy tính thiếu phần mềm, thiếu tính năng như vậy. Apple lại từ chối cấp phép miễn phí cho các nhà phát triển phần mềm. Vì vậy để viết một phần mềm cho máy tính Apple, nhà phát triển phát tốn nhiều tiền hơn cho giấy phép. Vậy tại sao họ lại không chọn viết phần mềm cho hệ điều hành Microsoft, vốn đang chiếm thị phần đến 90%?
Steve Jobs đã nhìn thấy điểm yếu chết người này. Thay vì loay hoay với các chiến lược marketing, tài chính như các CEO của Apple, ông muốn xoay chuyển vấn nạn này.
Sự trở lại của Steve Jobs
Để đưa Steve Jobs trở lại, Apple đã đồng ý mua lại công ty Next của Steve. Nhưng lúc này công ty lấy đâu ra tiền để trả nên họ đã trả Steve bằng 1,5 triệu cổ phiếu Apple. Thực ra ngay cả số cổ phiếu này cũng không đủ để trả Steve theo thỏa thuận.
Steve Jobs đã tìm đến đối thủ của Apple để tìm kiếm sự giúp đỡ. Đó là một nước cờ khá kỳ lạ, khó hiểu với đa số mọi người. Nhưng thật bất ngờ Bill Gate đã đồng ý. Microsoft cứu Apple khỏi bờ vực, trám lỗ hổng lâu nay. Apple thuận lợi phát triển trở thành một công ty có vốn hóa cao nhất toàn cầu.
Microsoft cứu Apple khỏi bờ vực phá sản
Ngày 6 tháng 8 năm 1997, tại MacWorld Expo, Steve Jobs phát biểu:
Tôi muốn công bố một trong những quan hệ đối tác đầu tiên của chúng tôi hôm nay, một quan hệ đối tác rất, rất có ý nghĩa, và đó là quan hệ với Microsoft. Cuối cùng, Microsoft đang đầu tư vào Apple. Microsoft đang mua 150 triệu đô la cổ phiếu của Apple theo giá thị trường. Đây là cổ phiếu không có quyền biểu quyết, và họ đã đồng ý.
Steve Jobs
Một khoảng trống im lặng, một vài tiếng vỗ tay sau tuyên bố của Steve. Bill Gate cũng thực hiện một cuộc gọi vệ tinh để trấn an mọi người. Nhưng rồi khi nghe đến các thỏa thuận kèm theo đó, phần lớn mọi người đều la ó phản đối.
Thỏa thuận trao đổi để Microsoft cứu Apple
Microsoft rót 150 triệu đô la để cứu Apple để lấy các cổ phiếu không quyền biểu quyết. Microsoft có một số ràng buộc trong đó. Như Máy Macintosh sẽ phải sử dụng trình duyệt Internet Explorer. Thỏa thuận này giúp Internet Explorer thống trị thị trường trình duyệt web một thời gian dài sau này cho đến khi Google Chrome xuất hiện. Phần lớn nhân viên Apple đều tỏ ra bất mãn và chống đối khi nghe thỏa thuận này.
Ngoài ra máy Mac sẽ dùng bộ Office văn phòng từ Microsoft. Microsoft cũng cam kết trong vòng 5 năm sẽ cung cấp bộ Microsoft Office cho máy Mac.
Còn một thỏa thuận nữa là Apple sẽ chấm dứt vụ kiện cáo buộc Microsoft copy giao diện hệ điều hành của họ. Đây là một thỏa thuận khá quan trọng cho Microsoft.
Apple được cứu bởi phần mềm của Microsoft
Trong các thỏa thuận của Microsoft với Apple thì có một thỏa thuận cực kỳ quan trọng, nó đã cứu Apple khỏi khó khăn lâu nay. Đó là Microsoft sẽ cung cấp bộ Microsoft Office trên máy Mac. Điều này nghe có vẻ sẽ đem lại lợi nhuận cho Microsoft, thực tế nó đã giải quyết vấn đề máy Mac thiếu phần mềm hữu ích. Thị phần của Apple bắt đầu mở rộng bởi quyết định này.
Steve Jobs đã cảm ơn rất nhiều với quyết định trên của Microsoft.
Tại sao Microsoft cứu Apple khỏi bờ vực phá sản
Lý do thật sự để Microsoft cứu Apple là gì? Để kiếm tiền từ một đối thủ cạnh tranh? Để hi vọng Apple có thể thoát khỏi phá sản và giúp công ty bán được bộ Office qua mỗi máy Macintosh? Nghe không hợp lý lắm. Hơn nữa Bill Gate là một doanh nhân, và đây là một vụ làm ăn. Ông ta rất chi ly với đồng tiền của mình.
Lý do thật sự là thời điểm đó Microsoft chiếm lĩnh 90% thị phần và họ đang đối diện với cáo buộc độc quyền cũng như phải ra tòa để giải trình việc này. Microsoft có nguy cơ bị chia nhỏ theo luật chống độc quyền của Mỹ. Để chuẩn bị cho việc đó thì 150 triệu đô la là một giá quá rẻ.
Một năm sau, sau khi giúp đỡ Apple, Bill Gate hầu tòa về vụ án chống độc quyền Microsoft theo yêu cầu Bộ Tư Pháp. Và các bạn cũng biết, Bill Gate đã biện hộ thành công. Bằng chứng thiện chí nhất cho tinh thần cởi mở, ủng hộ cạnh tranh của Microsoft chính là sự giúp đỡ đối thủ Apple. Năm 2001 Bộ Tư Pháp phải từ bỏ cáo buộc Microsoft với những hình phạt tối thiểu.
Lợi ích Microsoft thu về qua thương vụ giúp đỡ Apple
Nhờ Bill Gate ngày nay chúng ta mới thấy Apple Watch, Apple Air Pods, iPhone, iPad, Macbook. Apple đã phát triển khách hàng từ con số 20 triệu vào năm 1997 lên 2 tỷ.
Đổi lại thị phần của Microsoft đã sụt giảm từ 90% xuống còn 69%. Dù vậy đây cũng là mức thống trị không dễ rung chuyển.
Năm 2003, sau khi đạt thỏa thuận với Bộ Tư Pháp, Microsoft chuyển đổi các cổ phiếu ưu đãi thành 18,2 triệu cổ phiếu thường và bán ra thị trường. Họ đã thu về 550 triệu đô la gấp 4 lần so với khoản đầu tư 150 triệu đô la ban đầu.
Microsoft mất mát vì bán cổ phiếu Apple quá sớm
Tuy nhiên thời điểm Microsoft bán cổ phiếu Apple là ngay sau vụ sụp đổ bong bóng Dotcom, nên giá cổ phiếu Apple không cao. Chưa kể Apple làm ăn thịnh vượng nhanh chóng thời gian sau đó. Nếu Bill Gate vẫn giữ lại số cổ phiếu đó thì giá thị trường của nó bây giờ là 44.8 tỷ đô la Mỹ chứ không phải là 550 triệu đô la.
Xem ra Bill Gate vẫn sai lầm.
