Một sự thật môi trường đáng sợ mà chúng ta đang phải đối mặt đó là mưa nhựa. Nhựa đang tan rã thành các hạt bụi mịn. Chúng theo các luồng gió, bốc lên khí quyển vào trong mây. Chúng theo gió bay khắp nơi trên thế giới. Và khi mưa, hạt vi nhựa trong nước mưa rơi xuống đất trở thành nguồn nước sinh hoạt. Và vòng tuần hoàn cứ tiếp tục, tiếp tục. Nhựa đang trở lại với chúng ta. Xâm nhập vào cơ thể chúng ta. Nó không biến mất.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các nghiên cứu khảo sát tình trạng hạt vi nhựa trong nước mưa ở các vùng hoang sơ như các công viên quốc gia ở Miền Tây Hoa Kỳ, núi Pyreness ở Pháp và 2 thành phố Hoa Kỳ Denver, Boulder.
Nội dung:
Miền Tây Hoa Kỳ
Hãy đến các công viên Quốc Gia ở Miền Tây Hoa Kỳ: Joshua Tree, Grand Canyon, Bryce Canyon
Chúng ta hít sâu một hơi và cảm thấy bầu không khí thật trong lành. Nhưng sự thật sự trong lành đã không còn nữa. Có một mối đe dọa vô hình mới: Vi Nhựa.
Hạt vi nhựa trong nước mưa rơi xuống mỗi năm
Các hạt vi nhựa theo gió, mây và theo tới đây trong nước mưa. Số lượng hạt vi nhựa rơi xuống những vùng đất những vùng đất được bảo vệ này là một con số gây sốc cho các bạn. Tren tạp chí Science, có một báo cáo với số liệu. 1.000 tấn hạt vi nhựa trong nước mưa đã rơi xuống 11 khu vực được bảo vệ ở Hoa Kỳ mỗi năm.
Bạn có thể hình dung nó tương đương với 120 triệu chai nước bằng nhựa.
Và con số 1.000 tấn vi nhựa rơi từ trên trời xuống này chỉ đối với diện tích các khu bảo tồn ở phía Tây Hoa Kỳ. Nó chỉ chiếm 6% diện tích Hoa Kỳ.
Hạt vi nhựa khắp thế giới
Nó khẳng định một sự thật tồi tệ. Hạt vi nhựa đang bay khắp thế giới. Nó tồn tại ở mọi ngóc ngách, kể cả những vùng hoang vu như Bắc Cực, hay vùng núi cao cách 3.000 mét so với mực nước biển.
Rác nhựa theo sông ngòi, dòng chảy vào đại dương. Sau khi tan rã thành vi nhựa, chúng thậm chí phóng ra khỏi mặt nước, thổi vào đất liền trong gió biển. Chúng theo dòng chảy của không khí trong khí quyển đi khắp nơi. Chúng rơi xuống dưới dạng mưa nhựa và bắt đầu một chu kỳ tuần hoàn mới.
Mưa nhựa với hạt nhựa không bao giờ biến mất
Chúng ta đã từng đối diện với mưa axít. Hậu quả của khí thải sulfur dioxide và nitrogen oxide. Hoa Kỳ và các quốc gia khác đã cắt giảm vấn đề axít hóa bằng triển khai máy lọc trong các nhà máy điện để kiểm soát sulfur dioxide. Bộ chuyển đổi xúc tác trong ô tô dùng để kiểm soát nitrogen oxide.
Nhưng mưa nhựa, một vấn đề mới, nguy hiểm hơn rất nhiều.
Sự nguy hiểm đầu tiên của nó đó là sự tan rã của nhựa. Trong quá trình tan rã nhựa phóng thích chất độc. Khi đạt đến kích thước micromet như một loại bụi mịn, nó có thể bay khắp nơi đến những vùng đất xa xôi nhất. Nam Cực, Sa mạc, núi cao, đại dương? Ở đâu cũng đều có vi nhựa.
Thậm chí nó có thể tan rã đến kích thước nanomet. Lúc này chúng ta hầu như không thể thấy nó. Nhưng hạt vi nhựa này vẫn ở đó, xâm nhập vào phổi, máu, mô cơ quan của chúng ta và các sinh vật.
Vấn đề nguy hiểm nhất là độ cứng của nhựa. Đó là tính lợi ích của nhựa, cũng là tính nguy hiểm của nhựa. Vi nhựa không biến mất. Nó cứ tồn tại, tuần hoàn. Hạt vi nhựa trong nước mưa sẽ tồn tại mãi. Vi nhựa rơi xuống đất, trôi theo dòng nước. Lại theo gió cuốn lên. Lại mưa nhựa.
Ngày càng nhiều người gia nhập tầng lớp trung lưu hơn ở các nước đang phát triển. Nghĩa là chủ nghĩa tiêu dùng phát triển hơn, Nhiều rác thải bao bì nhựa hơn. Tình trạng sẽ càng xấu hơn.
Định lượng hạt vi nhựa trong nước mưa và gió
Để định lượng vấn đề đã trở nên tồi tệ như thế nào trên khắp miền Tây nước Mỹ. Các nhà nghiên cứu đã thực hiện định lượng hạt vi nhựa trong nước mưa và gió ở 11 công viên quốc gia và khu bảo tồn. Lấy mẫu cả mưa và không khí.
Họ sử dụng một xô “ướt” để hứng nước mưa, và một xô “khô” để hứng không khí. Một cảm biến sẽ phát hiện lượng mưa và mở thùng “ướt” trong khi đóng thùng khô. Và ngược lại khi trời nắng, xô khô sẽ thu gom các hạt vi nhựa mang theo gió trong khi xô ướt sẽ đóng lại.
Các nhà nghiên cứu cũng lập mô hình nơi bắt nguồn của từng cơn bão cụ thể mà họ thu thập mưa. Xem xét quy mô của các thành phố mà cơn bão đi qua trước khi đổ nước và vi nhựa vào xô ẩm.
Nhìn chung, họ phát hiện ra rằng 98% mẫu được thu thập trong hơn một năm có chứa các hạt vi nhựa. Trung bình, 4 phần trăm các hạt khí quyển bị bắt giữ thực sự là nhựa tổng hợp.
Các hạt rơi xuống trong mưa lớn hơn những hạt lắng đọng do gió. Các hạt nhẹ hơn dễ bị cuốn vào các luồng không khí hơn. Các sợi nhỏ, từ các nguồn như quần áo polyester, chiếm 66% vật liệu tổng hợp trong các mẫu ướt và 70% trong các mẫu khô.
Đường đi của hạt vi nhựa theo cơn bão
Nhìn vào đường đi của những cơn bão lắng đọng các mẫu vi nhựa ướt, Brahney và các đồng nghiệp của cô đã có thể lập bản đồ cách các hệ thống thời tiết vận chuyển các hạt.
Chẳng hạn, gió có thể làm tung các hạt vi nhựa lên khỏi mặt đất trong khu vực đô thị. Mang chúng theo chiều gió trước khi chúng trở lại bề mặt một lần nữa. Brahney nói: “Mưa rất hiệu quả trong việc làm sạch bầu không khí. Và do đó, một lượng khá lớn bụi và nhựa trong bầu khí quyển sẽ bị cuốn trôi bởi một trận mưa bão.”
Các hạt vi nhựa thậm chí có thể đóng vai trò là hạt nhân ngưng tụ. Các mảnh vụn thu hút hơi nước để tạo thành đám mây. Mây bay đi và đem hạt vi nhựa trong nước mưa đến những vùng xa xôi nhất.
Các hạt khô dường như di chuyển quãng đường dài hơn. Kích thước nhỏ hơn của các hạt này cho thấy chúng dễ dàng bị gió cuốn đi hàng trăm, có thể hàng nghìn dặm. Hãy nghĩ rằng bụi từ sa mạc Sahara dễ dàng thổi qua Đại Tây Dương và rơi xuống rừng nhiệt đới Amazon. Các hạt nhựa có thể còn di chuyển xa hơn các hạt đất vì chúng nhẹ hơn rất nhiều.
Hạt vi nhựa microbead trong nước mưa
Microbead là một loại hạt vi nhựa sơ cấp. Chúng được bổ sung trực tiếp vào một số sản phẩm làm đẹp, kem đánh răng, chất lấp lánh. Là một nguồn sơ cấp chính yếu ô nhiễm của hạt vi nhựa.
30% các hạt vi nhựa trong nước mưa là microbead. Hoa Kỳ đã cấm sử dụng microbead trong sản phẩm làm đẹp từ năm 2015.
Các microbead tìm được trong các mẫu thường nhỏ hơn.
Brahney cho biết: “Chúng tôi đã nhìn thấy rất nhiều hạt vi nhựa có màu sắc rực rỡ, đủ các màu sắc của cầu vồng và một số hạt mà chúng tôi xác định là acrylic.”
Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng các microbead này đến từ sơn và chất phủ công nghiệp. Nếu chúng được phun ra, thì chúng dễ dàng bay vào không khí. Gió sẽ cuốn đi và mang đi rất xa.
Nếu có một lệnh cấm tương tự đối với microbead trong ngành làm đẹp thì có lẻ sẽ có một khủng hoảng mới. Tuy vậy, nếu chỉ một quốc gia cấm microbead trong sơn, thì họ vẫn có thể chịu nhiễm microbead từ một quốc gia láng giềng khác.
Hạt vi nhựa Nano trong nước mưa
Hạt vi nhựa sẽ tiếp tục tan rã đến kích thước nano. Và lúc này chúng ta đối diện với hiện tượng hạt vi nhựa nano trong nước mưa.
Đây là kích thước không thể nhìn thấy trừ khi có thiết bị phù hợp. Nhưng chúng vẫn ở đó. Nó vô hình và vẫn ở đó. Trở thành nước uống, nhiễm vào trong muối, đường, thực phẩm. Và thành một phần bầu không khí hít thở.
Thành phố Denver và Boulder
Theo một thí nghiệm kiểm tra nước mưa tại hai thành phố Denver và Boulder thuộc tiểu bang Colorado, Mỹ, các nhà khoa học đã xác nhận rằng trong nước mưa có chứa nhựa. Bài báo cáo được đưa ra bởi các nhà khoa học tại Cục Nội Vụ và Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ.
Họ không phát hiện được nhựa bằng mắt thường. Dưới kính hiển vi. Các nhà khoa học phát hiện tồn tại hạt vi nhựa trong nước mưa ở 90% mẫu nước. Chúng chủ yếu ở dạng sợi và có nhiều màu sắc khác nhau.
Bài nghiên cứu cho biết, màu xanh là màu chủ yếu, tiếp đến là đỏ, bạc, tím, xanh lá, vàng và nhiều màu khác.
Ông Greg Weatherbee, trưởng nhóm nghiên cứu khảo sát địa chất Mỹ, chia sẻ với The Guardian. “Tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất là chúng tôi có thể chia sẻ với công chúng Mỹ. Trong mọi thứ xung quanh ta đều có nhựa mà mắt thường không thể nhìn thấy. Nhựa xuất hiện trong mưa, trong tuyết. Nó như một phần của môi trường chúng ta đang sống hiện nay”.
Không rõ rằng những hạt vi nhựa này có từ đâu nhưng nhiễm độc nhựa là một trong những vấn đề nghiêm trọng trên thế giới.
Núi Pyrenees
Pyrenees là một vùng núi ở miền Nam nước Pháp. Cao hơn 3.000 mét so với mực nước biển. Ở đây không có người sinh sống. Tuy vậy vùng đất hoang sơ này không tránh khỏi sự ô nhiễm từ nhựa.
Mỗi ngày, mỗi mét vuông ở đây nhận thêm 365 hạt vi nhựa trong nước mưa.
Hạt vi nhựa trong nước mưa vùng núi Pyrenees đến từ biển
Deonie Allen, một nhà nghiên cứu tại EcoLab, thuộc trường đại học Nông nghiệp và Công nghệ Cuộc sống tại Toulouse, Pháp cho rằng: “Thật Khủng khiếp khi nghĩ đến lượng nhựa đang rơi xuống và ở lại vĩnh viễn vùng Pyrenees. Hạt vi nhựa nên được coi là một dạng ô nhiễm không khí mới”.
Người ta có thể khẳng định nguồn vi nhựa trong nước mưa đang rơi trên Pyreness đến từ biển. Các hạt vi nhựa từ biển được gió cuốn bốc lên. Theo gió, chúng bay về Pyreness. Trở thành một phần của mây. Ta có thể gọi đó là mây nhựa.
Trong vòng bán kính 100km của Pyreness, không có nguồn thải nhựa đáng chú ý.
Hạt vi nhựa ở khắp nơi
Đến bây giờ, bạn có lẻ cũng đã hiểu vấn đề. Hạt vi nhựa đang ở khắp nơi. Chúng ở xung quanh bạn, dù trong nhà, ngoài trời, hay nước mưa, nước máy. Dù bạn đi về biển, hay lên núi cao hay về những vùng hẻo lánh.
Bạn có thể dễ thấy các hạt nhựa hơn với một chiếc đèn UV, bước sóng đèn nên ở mức 400 nanomet. Khi soi đèn, bạn có thể thấy tất cả hạt nhựa trong không khí. Và ở trong nhà, các hạt vi nhựa này có thể còn dày đặc hơn.
Lý do?
Áo quần, vải vóc các bạn dùng, phần nhiều đến từ sợi nhựa tổng hợp.
Vì vậy, nên mở cửa sổ, để căn phòng bớt ô nhiễm.
