Chúng ta đang đối mặt với vấn đề hành tinh nhựa. Mỗi năm, nhân loại chúng ta thải ra hàng trăm tấn rác thải nhựa, gần 3 triệu tấn vi nhựa. Các nguồn nước sông suối, mưa, đại dương, nước mặt đều nhiễm vi nhựa. Nhựa là một chất trơ độc hại lại có thể bị hấp thụ vào trong cơ thể. Đây là một vấn đề nguy hiểm. Nhiều người chúng ta tìm tới nước đóng chai đã qua các máy lọc xử lý tối tân của các hãng nước đóng chai lớn. Hi vọng đây là giải pháp vấn đề cho nước uống. Chúng ta sẽ tìm hiểu xem hạt vi nhựa trong nước đóng chai như thế nào? Nó có thực sự như nhiều người kỳ vọng hay không?
Nội dung:
- Nghiên cứu hạt vi nhựa trong nước đóng chai từ WHO
- Nghiên cứu do tổ chức báo chí Orb Media (Mỹ) khởi xướng
- Bao nhiêu hạt vi nhựa trong nước đóng chai
- Uống nước đóng chai tăng gấp đôi lượng vi nhựa trong cơ thể
- Uống nước đóng chai so với uống nước máy
- Tại sao hạt vi nhựa xuất hiện trong nước đóng chai?
- Các hãng nước đóng chai nói gì?
- Ngành công nghiệp nước đóng chai gây hại môi trường
- Giải pháp
Nghiên cứu hạt vi nhựa trong nước đóng chai từ WHO
Năm 1970, lần đầu tiên hạt vi nhựa được tìm thấy trong đại dương. Nhưng cần 34 năm sau đó, con người chúng ta mới bắt đầu lo lắng và có các nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa. Các lo lắng về tác hại của hạt vi nhựa trong nguồn nước uống, nước đóng chai đã nổi lên. WHO đã vào cuộc.
“Chúng ta thực sự cần sớm biết ảnh hưởng của hạt vi nhựa đến sức khỏe, vì chúng có ở mọi nơi, kể cả nước uống,” – trích lời giám đốc sức khỏe cộng đồng Maria Neira của WHO.
Tuy nhiên kết quả nghiên cứu của WHO lại rất mơ hồ. Họ có dữ liệu ít ỏi, các tuyên bố chung chung không gì rõ ràng. Thậm chí dữ liệu các nghiên cứu đó có vẽ không đáng tin cậy. Các dữ liệu về ảnh hưởng của nhựa lên sức khỏe càng thiếu thốn.
“Nếu dựa trên số thông tin có được, hạt vi nhựa trong nước uống có vẻ không gây hại gì, ít nhất là trong thời điểm hiện tại. Có điều, chúng ta cần nhiều bằng chứng hơn.”
Tất nhiên chúng ta cũng có thể rõ ràng hiểu được điều gì áp lực họ. Lợi ích từ ngành nhựa và các ngành liên quan quá lớn. Nghiên cứu hạt vi nhựa trong nước đóng chai của WHO không đem lại sự đóng góp gì rõ ràng.
Nghiên cứu do tổ chức báo chí Orb Media (Mỹ) khởi xướng
Không lâu sau đó, tổ chức báo chí Orb Media (Mỹ) đã có một cuộc khảo sát nghiên cứu đầy giá trị. Nghiên cứu này do trường đại học New York tại Fredonia, Mỹ thực hiện.
Họ muốn khảo sát chuyên sâu vào tình trạng hạt vi nhựa trong nước đóng chai. Đối tượng được chọn là 11 thương hiệu quốc tế từ 9 quốc gia khác nhau. Các thương hiệu nước đóng chai này phải thỏa mãn tiêu chí doanh số tiêu thụ lớn, nhiều người sử dụng.
Các thương hiệu được chọn là:
- Thương hiệu nước đóng chai quốc tế: Aquafina, Dasani, Evian, Nestlé Pure Life, San Pellegrino.
- Thương hiệu nước đóng chai hàng đầu quốc gia: Aqua (Indonesia), Bisleri (India), Epura (Mexico), Gerolsteiner (Germany), Minalba (Brazil), Wahaha (China).
Bao nhiêu hạt vi nhựa trong nước đóng chai
Kết quả nghiên cứu cho thấy 93% số chai trong tổng số 250 chai nước được kiểm tra có dấu hiệu bị nhiễm hạt nhựa. Chỉ có 17 chai nước không nhiễm nhựa. Có trung bình 10,4 hạt vi nhựa lớn hơn 0,1 mm và khoảng 314 hạt vi nhựa có kích thước nhỏ hơn 0,1 mm trong mỗi lít nước đóng chai. Trung bình mỗi lít nước đóng chai chứa 325 hạt vi nhựa.
Cá biệt chai nước chứa đến 10.000 hạt vi nhựa.
Business Insider giải thích, một người uống nước đóng chai tiêu thụ trung bình 10,4 hạt vi nhựa mỗi chai. Những hạt vi nhựa này sau đó sẽ tồn tại rất lâu trong cơ thể của chúng ta.
Về thành phần hạt nhựa tìm thấy trong nước đóng chai: 54% các hạt là polypropylene, 15% là nilon, 11% là polystyrene, 10% là polyethylene và còn lại là các hạt khác.
Uống nước đóng chai tăng gấp đôi lượng vi nhựa trong cơ thể
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học Công nghệ và Môi Trường mới đây. Mỗi năm người Mỹ ăn uống và hít vào khoảng 74.000 đến 121.000 hạt vi nhựa tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính.
Lượng vi nhựa hít vào từ không khí khoảng 50.000 hạt mỗi năm. Lượng nhựa này tồn tại ở dạng bụi mịn lơ lửng.
Đặc biệt, nếu một người chỉ sử dụng nước đóng chai, họ sẽ tiêu thụ đến 90.000 hạt vi nhựa trong nước đóng chai mỗi năm. Đây là một con số đáng báo động. Lượng vi nhựa tiêu thụ xem như tăng gấp đôi khi sử dụng nước đóng chai.
Uống nước đóng chai so với uống nước máy
Vậy câu hỏi bạn sẽ thắc mắc kế tiếp sẽ là. Thay vì dùng nước đóng chai được xử lý qua máy lọc của các hãng thì chúng ta dùng nước máy sẽ có kết quả ra sao? Liệu chúng ta có một kết quả khả quan hơn, an toàn hơn?
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ và Hướng dẫn chế độ ăn uống 2015 – 2020 cho người Mỹ. Họ đã thu nhập dữ liệu từ 26 nghiên cứu. Phân tích mức hấp thụ hạt vi nhựa trong không khí, rượu, nước đóng chai, mật ong, hải sản, muối, đường và nước máy. Họ thấy rằng, một người sử dụng nước đóng chai tiêu thụ 64.000 đến 127.000 hạt vi nhựa. Nhưng một người sử dụng nước máy tiêu thụ chỉ khoảng 4.000 hạt vi nhựa mỗi năm.
Tức là ở đây, hạt vi nhựa trong nước đóng chai gấp 22 lần trong nước máy.
Lượng hạt vi nhựa trong nước máy mỗi năm được tiêu thụ cũng thay đổi tùy theo độ tuổi và giới tính. 3.000 hạt vi nhựa đối với bé trai, bé gái. 6.000 hạt đối với nam giới. 4.000 hạt đối với nữ giới.
Tại sao hạt vi nhựa xuất hiện trong nước đóng chai?
Một trong những giải pháp để loại bỏ hạt vi nhựa trong nước là dùng các máy lọc. Các bộ lọc của máy lọc dễ dàng loại bỏ các thành phần bụi mịn, sợi vi nhựa trong nước đóng chai. Nhưng tại sao nước đóng chai hầu hết đều có sợi nhựa? Và nồng độ chúng lại quá cao đến bất thường như vậy?
Một số chuyên gia trong ngành đã đưa ra một số giả thuyết khác nhau.
Abigail Barrows, người thực hiện nghiên cứu cho Story of Stuff trong phòng thí nghiệm của bà tại Maine (Mỹ) cho biết. Nguyên nhân có thể do các hạt nhựa lơ lửng trong không khí, trong quần áo. Trong các cơ sở sản xuất nước đóng chai có các quạt máy. Chúng góp phần cho hiện tượng này.
Một giả thuyết khác nghe vẻ kém thuyết phục hơn. Lý do là do nắp chai nhựa. Việc mở nắp đã làm rơi các hạt vi nhựa polypropylene vào trong nước. Nó cũng giải thích cho tỷ lệ 54% là các hạt polypropylene.
Chúng ta đều có thể cảm nhận lý do nắp chai nhựa có vẻ như khá không hợp lý.
Giáo sư Sherri Mason đưa ra giả thuyết, quá trình đóng chai có một sai lầm nào đó khiến các vi nhựa lẫn vào trong nước.
Các hãng nước đóng chai nói gì?
Về cơ bản, các hãng nước đóng chai đều phản đối kết quả nghiên cứu khảo sát của Orb Media. Họ chỉ trích phương pháp của Orb Media. Như Nestlé cho rằng, kỹ thuật của Orb Media sử dụng có thể tạo ra các trường hợp dương tính giả.
Các hãng nước đóng chai đều cho rằng quy trình xử lý, lọc nước, đóng chai nghiêm ngặt. Tất cả đều theo tiêu chuẩn an toàn và chất lượng.
Coca Cola thừa nhận rằng, dù nghiêm ngặt thì vẫn sẽ tồn tại hạt vi nhựa trong các sản phẩm.
Hãng nước Gerolsteiner thì cho rằng hạt vi nhựa trong nước đóng chai đến từ không khí và quá trình đóng chai. Tuy nhiên kết quả phân tích của họ thì thấp hơn rất nhiều so với mức cho phép trong các sản phẩm dược phẩm.
Dù sao đi nữa, nước đóng chai rõ ràng là một nhu cầu thiết yếu. Đặc biệt ở các vùng nước máy bị ô nhiễm. Thêm vào đó là tính tiện dụng của nó, khi chúng ta có hành trình đi xa.
Ngành công nghiệp nước đóng chai gây hại môi trường
Ngành công nghiệp nước đóng chai đang bị nhiễm hạt vi nhựa trong nước đóng chai rất nhiều. Và chính nó cũng là một ngành thải rác nhựa, gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Trong năm 2016, riêng ngành sản xuất nước đóng chai ở Hoa Kỳ đã sử dụng 1,8 triệu tấn nhựa. Năng lượng đầu vào cần thiết để sản xuất số lượng đó bằng 64 triệu thùng dầu.
Ngoài ra, còn cần một lượng năng lượng lớn để xử lý, đóng chai, vậy chuyển và làm lạnh nước đóng chai.
Rồi số chai nhựa sau khi sử dụng đó hầu hết đều bị vứt bỏ. Thành rác. Chúng nằm ở các bãi chôn hay trôi ra sông, ra biển. Rồi lại phóng thích vi nhựa gây ô nhiễm đại dương và khiến muối nhiễm vi nhựa. Chỉ 20% trong số chúng được tái chế trở lại. Và việc tái chế này hẳn nhiên không thể mãi mãi. Nhựa tái chế thường có chất lượng kém, dễ tan rã hơn.
Và số nhựa này tan rã nhỏ hơn, nhỏ hơn cho đến vi nhựa. Quá trình này, chúng liên tục giải phóng chất độc vào môi trường. (Theo Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ). Nếu quá trình tan rã đó ở trong cơ thể sống thì sẽ gây độc cho cơ thể đó.
Giải pháp
Để thay đổi phần nào thực trạng trên, có lẻ cần sự thay đổi trên vĩ mô về thói quen sử dụng nhựa của dân chúng.
Tránh không dùng bao bì nhựa. Hãy dùng các túi vải khi đi siêu thị để đựng đồ, thay vì nhận các túi vải từ siêu thị.
Tránh sử dụng nước uống đóng chai nhiều nhất có thể. Vì không những bạn phải chịu hấp thụ một lượng hạt vi nhựa lớn trong nước đóng chai mà bạn còn thải ra môi trường chai nhựa bạn đang sử dụng. Phần lớn chúng sẽ không được tái chế.
Loại bỏ sản phẩm nhựa dùng một lần.
Ủng hộ các doanh nghiệp không sử dụng bao bì. Như Việt Nam chúng ta nhiều người cố gắng cung cấp một loại ống hút cỏ thay vì dùng ống hút nhựa. Các miếng mút rửa chén bằng xơ mướp khô thay vì dùng cước nhựa. Mỗi thay đổi nhỏ sẽ góp phần cứu vãn tình hầu đang xấu đi nhanh chóng của môi trường.
Dùng nước máy, kết hợp bộ lọc nước, có thể giúp loại bỏ các hạt vi nhựa nhỏ. Bộ lọc có thể lọc kích thước micro hay nano.
